Rośliny strączkowe, inaczej motylkowe grubonasienne (są tak nazywane przez swój kształt) to warzywa z rodziny bobowatych, uprawiane są jako rośliny pastewne, jadalne. Rośliny strączkowe uprawiane są na paszę dla bydła, jako zielony nawóz i w celach spożywczych. W rolnictwie często uprawiane są jako przedplon lub poplon, zalicza się je do jarych roślin jednorocznych. Warzywa strączkowe hodowane w Polsce to m.in. bób, ciecierzyca pospolita, fasola zwykła, groszek, soczewica, soja. Ogólna lista roślin strączkowych jest znacznie dłuższa, przykładowo, w Polsce równie popularna jest czerwona fasola, którą można kupić w puszkach, zielona fasola mung czy japońska fasola adzuki.
Warzywa, mięso i strączkowe rośliny to podstawowe źródło pokarmu człowieka. W diecie wegańskiej niezwykle ważną funkcją pełnią orzechy i rośliny strączkowe, mają dużo wartości odżywczych. Są bogate w białko, aminokwasy, mają niski indeks glikemiczny, zawierają błonnik i regulują cholesterol we krwi. Rośliny strączkowe są polecane weganom, sportowcom i kobietom w ciąży. Należy jednak uważać z warzywami strączkowymi, mogą nie być dobre dla niemowlaka, ponieważ są ciężkostrawne i powodują wzdęcia.
Suche ziarna roślin strączkowych należy moczyć, następnie warzywa strączkowe gotujemy, dopiero kiedy będą miękkie, nadają się do spożycia.
W polskiej kuchni możemy znaleźć wiele przepisów z roślinami strączkowymi, na wigilię w niektórych regionach spożywa się groch z kapustą, popularne są również potrawki z fasolą lub zupa fasolowa. Za sprawą rosnącej popularności diety wegańskiej, coraz częściej korzysta się z ciecierzycy, z której można przyrządzić hummus bądź tureckie kotleciki, które znane są pod nazwą falafel. Z soczewicy można przygotować pyszną białkową pastę na kanapki, a bób najchętniej jedzony jest z solą i odrobiną masła.