Urządzenia te są potocznie nazywane mikrofalówkami lub mikrofalami. Nazwy te wzięły się stąd, iż przedmioty, zwykle produkty spożywcze, które umieszcza się wewnątrz kuchenki mikrofalowej celem podgrzania, poddawane są działaniu mikrofal. Mikrofale wprowadzają cząsteczki wody znajdujące się produkcie w drgania rotacyjne. Energia drgających cząsteczek wody w wyniku silnego tłumienia drgań rozprasza się i jest przekazywana cząsteczkom podgrzewanego ciała – w związku z czym rośnie jego temperatura.
Mikrofalówka została wynaleziona przez Percy’ego Spencera, amerykańskiego inżyniera, który odkrył to zjawisko przez przypadek. Pierwsze kuchenki pojawiły się w sprzedaży już w 1947 roku, jednak znacznie różniły się wyglądem od urządzeń, których używamy współcześnie. Pierwsze mikrofalówki miały ponad 160 cm wysokości i ważyły przeszło 300 kg, były więc znacznie większe i raczej mało kto decydował się na zakup takiego sprzętu.
Dzisiaj kuchenka mikrofalowa wykorzystywana jest przede wszystkim do podgrzewania gotowych dań, jednak nowoczesne urządzenia tego typu bardzo często posiadają dodatkowe funkcje, takie jak grillowanie, gotowanie na parze, rozmrażanie, czy opiekanie.
Szukając urządzenia odpowiedniego do swojej kuchni, można wybierać kuchenkę mikrofalową do zabudowy, dzięki czemu zostanie ona wkomponowana w resztę kuchni lub wolnostojącą, którą można ustawić w dowolnym miejscu.
Produkcją kuchenek mikrofalowych zajmują się przede wszystkim znane i popularne marki, takie jak Sharp, Panasonic, Amica, Samsung, Zelmer, czy Bosch. Kupując mikrofalówkę, należy zwrócić uwagę na jej parametry, w tym pojemność, moc, a także na rodzaj sterowania.