Do niedawna kojarzony z zadymionymi pomieszczeniami przepełnionymi muzyką, obecnie coraz popularniejszy w mieszkaniach prywatnych. Niezależnie od tego czy prowadzimy własny pub i pragniemy urządzić w nim przestrzeń do gry, czy chcemy, by stół do bilarda stał się ciekawym elementem wyposażenia naszego mieszkania, zachęcamy do zapoznania się z poniższym tekstem. Doradzimy, czym kierować się przy zakupach, by wybór był w pełni satysfakcjonujący.
• Najpopularniejsze rodzaje gry
• Jaki stół do bilarda?
• Jak kupić najlepsze kije do bilarda?
• Jakie bile wybrać?
• W jakie dodatkowe akcesoria zainwestować?
• Oświetlenie do gry w bilarda
Decydując się na zakup stołu, musimy zastanowić się nad jego przeznaczeniem. Inne są stoły do snookera, inne do poola, jeszcze inne do karambola.
Najpopularniejsze rodzaje gry
Pool
To najprostsza i najpopularniejsza obecnie w Polsce odmiana billarda. Polega ona na wbijaniu kompletu kolorowych bil do łuz. Najczęściej wykorzystywane zestawy bil składają się z 15 elementów rozgrywających, ponumerowanych od 1 do 15. Bile o numerach 1-7 są „pełne”, pozostałe to „połówki”. Bila nr 8 jest jednolicie czarna. Numer 1 i 9 mają kolor żółty, 2 i 10 niebieski, 3 i 11 czerwony, 4 i 12 fioletowy, 5 i 13 pomarańczowy, 6 i 14 zielony a 7 i 15 brązowy.
Stoły wykorzystywane do gry powinny mieć stosunek boków 1:2. W każdym narożniku oraz na środku obu dłuższych części znajdują się łuzy. Dozwolone są różne wielkości stołów, lecz najpopularniejsze wymiary to 7, 8, 9 oraz 12 cali (długość dłuższego boku stołu).
Snooker
Snooker jest dyscypliną mniej popularną, wymagającą innego stołu i większych umiejętności graczy. W grze uczestniczą dwie osoby lub dwie, dwuosobowe drużyny. Stoły wykorzystywane do poola mają wymiary 10 stóp 8 1/2 cala x 5 stóp 10 cali (czyli 3569 mm x 1778 mm). Oba wymiary mają tolerancję wynoszącą +/- 1,2 cala, a więc 13 mm.
Wysokość stołu mierzona do najwyższej części band wynosi od 2 stóp 9 1/2 cala do 2 stóp 10 1/2 cala, czyli od 851 mm do 876 mm. Rama, będąca elementem takiego stołu, powinna być wykonana z mahoniu, a blat z płyty łupkowej pokrytej wełnianym materiałem.
Bile, jakie wykorzystuje się w snookera stanowią komplet 22 sztuk, w tym 15 czerwonych, 6 kolorowych (czarna, różowa, niebieska, brązowa, zielona oraz żółta). Bile te mają średnicę 52,5 mm. Wykorzystywana jest ponadto biała bila rozgrywająca.
Kije jakie stosuje się w tej odmianie mogą być indywidualnie dopasowane do gracza, posiadają bowiem różną długość. Nie mogą być jednak krótsze niż 9 stóp (914 mm). Istnieje możliwość wykorzystywania przyrządów pomocniczych, takich jak podpórki pod kije typu krzyżowego, słonia czy pająka, oraz różne przedłużki i nasadki.
Najczęściej wykonane są z jesion, najlepsze kije mają elementy wykonane z hebanu lub palisandru. Dobre modele, wykorzystywane na zawodach, wykonywane są ręcznie. Mogą być to kije jednoczęściowe lub łączone w 1/2 lub 3/4 długości. Waga ich wynosi od 16 do 22 oz (1 uncja to 28,3 gram). Tipy powinny mieć od 10 do 7,25 mm średnicy i wykonane ze skóry. Ferulle są za do mosiężne.
Karambol
Stół służący do gry w karambol ma wymiary 10 na 5 stóp, czyli 3,04 na 1,52 m. Stoły te nie mają łuz oraz pola. Na blacie namalowane są jedynie trzy oznaczenia, na których stawia się bile.
Bile wykorzystywane do tego rodzaju bilarda wytwarzane są z żywicy fenolowej. W rozgrywce stosuje się trzy – białą, czerwoną oraz żółtą. Wszystkie mają średnicę 61,5 mm. Waga jednej bili wynosi aż 200 g, a więc jest znacznie większa od modeli wykorzystywanych w pozostałych odmianach gry.
Kije karambolowe nie różnią się od kijów stosowanych w poolu i w snookerze.
Jaki stół do bilarda?
Wszystkie stoły mają zbliżoną do siebie konstrukcję. Składają się z masywnego szkieletu wykonanego z mocnego, trwałego materiału, najczęściej drewna usztywnianego dodatkowo metalem oraz z płyty, która zazwyczaj wykonana jest z łupka. Płyta ta obciągnięta jest suknem i ograniczona ze wszystkich stron bandą. Banda wykonana jest z elastycznego, wytrzymałego materiału, pokrytego suknem identycznym do tego jaki znajduje się na płycie.
Wszystkie stoły, za wyjątkiem karambolowych, posiadają sześć łuz: cztery rozmieszczone w rogach oraz dwa znajdujące się w środkowej części dłuższych boków. Wielkości stołów podawane są w stopach.
Cena stołu bilardowego uwarunkowana jest najczęściej od wielkości oraz materiałów z których został wykonany. Rozważając zakup stołu, warto jest zwrócić uwagę na to, czy posiada on np. nakładany blat. Jest to ciekawe rozwiązanie, które umożliwia przemianę stołu na zwykły stół biesiadny czy konferencyjny, wykorzystywany w przerwach między grą.
Zwróćmy również uwagę na ogólne wykonanie, czy jest to stół solidny i nieposiadający wad związanych z wykonaniem. Dowiedzmy się również, czy sukno jest wykonane z czystej wełny (dopuszczalna jest niewielka ilość nylonu). W przeciwnym razie – nie będzie ono spełniało swoich funkcji oraz nie będzie zbyt trwałe.
Jak kupić najlepsze kije do bilarda?
Budowa
Kije wykonane są z dobrej jakości drewna toczonego do momentu uzyskania okrągłego, zwężającego się ku odbijakowi kształtu.
Kije składają się z następujących elementów:
tip wykonany ze skóry lub fenolu,ferrula, czyli pierścień wykonany z plastiku lub melaniny, oddzielający drewno szczytówki od tipa,
szczytówka, to część najczęściej wykonana z klonu. Zwęża się ona do około 11-13 cm w końcowej części,
gwint, inaczej pin, czyli drewniana lub stalowa część łącząca szczytówkę z buttem,
oplot to element wykonany z nici irlandzkiej, ewentualnie nylonu. Zakłada się go na część kija, za którą trzyma się prawą ręką. Ma za zadanie utrzymanie stabilności i nie wyślizgiwanie się kija.
butt to rączka kija, która stanowi największy element całości. Łączy się stalowym gwintem ze szczytówką,
odbijak to końcowa część kija, która tłumi drgania i ochrania np. ściany przed uderzeniem. Materiał z którego zrobiony jest odbijak to najczęściej guma lub plastik.
Wybór kija bilardowego powinien zależeć od naszych umiejętności. Jesteś profesjonalistą, czy może dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z bilardem? Osoby początkujące nie są zmuszone do kupowania kijów wysokiej jakości - różnica między nimi a kijami z niższej półki nie będzie dla nich wyczuwana.
Kupując kij warto jest zwrócić uwagę na elementy takie jak szczytówka oraz uchwyt (oplot). Sprawdźmy wykończenie oraz jakość wykorzystanych materiałów. Niektóre modele posiadają możliwość zwiększenia wagi przy wykorzystaniu dodatkowych wkręcanych w rękojeść śrub. Niektóre modele sprzedawane są wraz z gotowym pokrowcem.
Jakie bile wybrać?
Przez większość istnienia tej dyscypliny do gry wykorzystywane były jedynie bile wykonane z naturalnych materiałów. Najbardziej pożądaną była kość słoniowa. Czasy jednak diametralnie zmieniły się i obecnie materiał ten zastąpiony został przez tworzywa sztuczne, takie jak żywice fenolowe, polimery i poliestry.
Wymogi dotyczące produkcji bil są bardzo rygorystyczne. Każda z wyprodukowanych bil musi posiadać środek geometryczny pokrywający się ze środkiem ciężkości. Ponadto wszystkie elementy zestawu muszą posiadać taką samą wielkość, strukturę oraz ciężar.
W zależności od rodzaju wybranej przez nas gry korzystać powinniśmy z odmiennych zestawów bil.
W bilardzie francuskim, nazywanym również karambolem, wykorzystujemy 3 bile o średnicy 61,5 mm. Żadna z nich nie jest ponumerowana, posiada za to odmienny wygląd. Jedna jest więc biała, druga tzw pikowa, czyli biała posiadająca kropkę, trzecia natomiast posiada kolor, najczęściej żółty lub czerwony.
Do gry w bilarda zwanego poolem oraz do bilarda amerykańskiego stosuje się 15 kolejno ponumerowanych bil kolorowych oraz jednej, rozgrywającej bili białej. Ich rozmiar wynosi 5,715 cm z dopuszczalnym odchyleniem od tej granicy wynoszącym ~0,127 cm. Bile o numerach 1-7 są „pełne”, pozostałe to „połówki”. Bila nr 8 jest jednolicie czarna. Numer 1 i 9 mają kolor żółty, 2 i 10 niebieski, 3 i 11 czerwony, 4 i 12 fioletowy, 5 i 13 pomarańczowy, 6 i 14 zielony a 7 i 15 brązowy.
Bilard angielski, czyli snooker, rozgrywany jest zestawem 22 bil o wymiarach 5,25 cm. W skład tego zestawu wchodzi 15 bil czerwonych oraz 6 kolorowych i jedna biała, rozgrywająca. Każda z sześciu bil kolorowych odpowiada liczbie punktów, jaką można uzyskać po wbiciu jej do łuzy. Żółta daje 2 punkty, zielona 3, brązowa 4, niebieska 5, różowa 6 a czarna 7 punktów.
Kolejna wersja gry nosi nazwę bilarda rosyjskiego. Wykorzystuje się do niej 16 bil o średnicy od 68 do 71 mm. Rozgrywająca jest tu bila żółta, pozostałe mają barwę białą.
W jakie dodatkowe akcesoria zainwestować?
Kreda do kijów bilardowych
Służy ona do smarowania kapki w celu zapobiegania ześlizgnięcia się bili w momencie uderzenia kijem. Kreda ta powinna być drobnoziarnista. Wykorzystywana powinna być po każdorazowym wykonaniu uderzenia, przekłada się to bowiem na dużą kontrolę nad efektem uderzenia bili. Kreda ta najczęściej ma barwę niebieską, zdarzają się jednak inne barwy. Kolor nie ma wpływu na jakość czy rodzaj kredy.
Trójkąt do kul bilardowych
Służy on do równego układania bil na stole bilardowym. Wykonywany jest on najczęściej z plastiku lub z drewna. Wykorzystuje się go do ustawiania bil w odmianach bilarda takich jak „ósemka”, „ósemka angielska” czy w snookerze. Trójkąt umożliwia ułożenie 15 bil.
Romb do bili
Spełni on funkcję identyczną jak trójkąt. Ułożenie takie wykorzystywane jest w grze zwanej dziewiątce (nine ball).
Zbierak
Jest to narzędzie, które służy do profilowania kapki kija bilardowego. Są to metalowe urządzenia do szlifowania, formowania oraz obcinania kapki. Swoją budową przypominają temperówkę.
Krzyżak, podpórka, nasadka, przedłużka
Narzędzia te służą do lepszego ułożenia kija w przypadku, gdy biała bila położona jest w miejscu trudno dostępnym dla ręki mostującej. Urządzenia pomocnicze wykonane mogą być zarówno z metalu jak i drewna czy tworzyw sztucznych. Najbardziej trwałe są modele metalowe.
Oświetlenie do gry w bilarda
Dobre oświetlenie stołu jest nieodzownym elementem każdego pokoju bilardowego. Odpowiednio dobrane i zamontowane w optymalnym miejscu źródło światła z jednej strony wprowadza graczy w niepowtarzalny nastrój gry, z drugiej pozwala na przeprowadzenie rozgrywki w profesjonalnych warunkach.
W skład zestawu oświetleniowego powinno wchodzić oświetlenie główne (oświetlenie samego stołu) oraz punktowe oświetlenia całego pomieszczenia.
Światło główne, by w pełni spełniało swoje funkcje, powinno całkowicie oświetlać pole gry, nie może jednocześnie powodować pojawiania się cieni graczy na stole.
Na rynku istnieje wiele modeli oświetlenia spełniających te wymogi. Zadowolą one gusta nawet najbardziej wybrednych graczy. Niektóre lampy kierują światło jedynie na stół (są to wówczas duże, prostokątne klosze posiadające wewnątrz kilka żarówek), inne oświetlają jednocześnie większą część pokoju (np. modele składające się z trzech wiszących lamp).
Decydując się na zakup, musimy pamiętać o tym, by oświetlenie nie oślepiało graczy - żarówki nie mogą być zbyt mocne, dobrze sprawdza się tzw. oświetlenie mleczne.
