Jak wybrać najlepszy system nawadniający ogród?

Każda istota żywa, także zielone krzewy, drzewa i rośliny, do życia potrzebuje przede wszystkim światła, odpowiedniej temperatury, substancji odżywczych i oczywiście wody. Tworząc własny, przydomowy ogród, sami zapewnić musimy prawidłowy dostęp do wszystkich komponentów decydujących o zdrowym wzroście, świeżym kolorze i pięknym wyglądzie. Jak zapewnić roślinom odpowiednie nawodnienie?

Jaki system nawadniający do danego podłoża?

Planując wprowadzenie systemu nawadniającego w swoim ogrodzie, należy przede wszystkim zastanowić się nad cechami, które determinują ilość, intensywność i częstotliwość, z jaką powinniśmy zapewniać roślinom wodę. Na charakterystykę naszej działki składa się szereg elementów:

Klimat. Niewielu ogrodników zastanawia się nad szerszym kontekstem klimatycznym. A to właśnie średnie temperatury i opady występujące na danym terenie wpływają głównie na potrzeby nawadniania. W obrębie jednego kraju występować mogą różne uwarunkowania, jak większa wilgotność czy wietrzność. Do cech tych należy dopasować odpowiednie rośliny, aby pielęgnacja nie pochłaniała zbyt dużych zasobów czasu i funduszy.

Pogoda występująca ma danym terenie wiąże się ściśle z miejscowym klimatem, ale i właściwościami terenu. Zwracać należy uwagę na wszelkie anomalia i odstępstwa od typowo polskiej pogody.

Gleba. Choć podłoże może zostać zawsze odpowiednio użyźnione i wzbogacone co do składu, nigdy nie uzyskamy doraźnego rozwiązania, oferującego podobną jakość jak całościowo dobra gleba. To od jej rodzaju zależy w głównej mierze częstotliwość nawadniania oraz nawożenia.

Gleba piaszczysta jest najgorszym rodzajem podłoża, wpływającym na utrudnienie pielęgnacji roślin. Woda przepływa przez nią zupełnie, nie zatrzymując się na jej powierzchni. Wymagać będzie to od ogrodnika dodania dodatkowych komponetów, np. w postaci kompostu.

Gleba gliniasta nie należy do najlepszych typów. Glina tworzy warstwę słabo przepuszczającą wodę, z uwagi na to wilgoć zatrzymywana jest na powierzchni. Dla prawidłowego funkcjonowania roślin potrzebna jest dobra cyrkulacja wody, która spływa powoli w głąb ziemi. Na terenach gliniastych rośliny często gniją. Ogrodnik musi sam przeciwdziałać nadmiernemu zbieraniu się wody poprzez spulchnianie ziemi i mieszanie z lepszymi typami glebami.

Lokalizacja i ukształtowanie samego ogrodu ma decydujący wpływ. Intensywniejsze nawadnianie niezbędne będzie w nasłonecznionych ogrodach, wystawionych na mocne działanie słońca od strony południowej. Zaciemnione ogrody potrzebują mniejszego nawadniania. Zwróćmy uwagę na otoczenie. Stare, rozłożyste drzewa mają długie, kilkumetrowe korzenie, usytuowane pod całą powierzchnią działki, zabierając wodę posadzonym przez ogrodnika roślinom.

Rodzaje systemów nawadniających

Większość z ogrodów wymagać będzie dodatkowego nawadniania z naszej strony. Jedynie dobrze zaprojektowane tereny, w których dominując sukulenty czy inne rośliny wymagające niskiej wilgotności poradzą sobie same.

Nawadnianie przeprowadzać można własnoręcznie, korzystając z węży ogrodowych lub konewek.

Jest to jednak opcja zarezerwowana jedynie dla małych przestrzeni, których właściciele znajdą codziennie czas na podlewanie. W przypadku osób o mniejszym zapasie czasu lub większym terenie do zadbania, niezbędne będzie zainwestowanie w profesjonalny system nawadniający. Jest to o tyle ważne, że dbanie o ogród nie będzie uporczywym obowiązkiem, spełnianym z frustracją nad ciężkimi konewkami, lecz prawdziwą przyjemnością.

Wyróżnić można trzy podstawowe typy automatycznego nawadniania:

Nawadnianie zraszaczami - do ogrodu

Stanowi obecnie najpopularniejszą opcję w ogrodach. Stosowana jest głównie do podlewania dużych przestrzeni trawiastych – w przypadku roślin ozdobnych nie sprawdza się już tak dobrze.

Z uwagi na częste koszenie trawników zazwyczaj montuje się zraszacze wynurzalne. Są one instalowane równo z powierzchnią gruntu. Na czas pracy głowica zraszacza wysuwa się ponad trawę, rozpryskując naokoło krople wody. Po skończonej pracy sprzęt chowa się ponownie, co powoduje jego zabezpieczenie, ale także wpływa na estetykę ogrodu.

Występują dwa rodzaje zraszaczy ogrodowych:

Statyczne nie poruszają się. Nawadniają one jeden wybrany fragment ogrodu. Jest to dobre rozwiązanie dla mniejszych przestrzeni oraz w przypadku terenów, gdzie obok trawy rosną delikatne rośliny ozdobne, wymagające delikatniejszych zabiegów pielęgnacyjnych.

Obrotowe obracają się wokół własnej osi, zmieniając nawadniane miejsce. Zraszacze mogą działać sektorowo – nawadniany jest wówczas pewien wybrany przez ogrodnika kąt. Pełnoobrotowe obracają się wokół własnej osi. Często w jednym modelu łączone są obie opcje, pozwalając na swobodne wybranie kąta przez ogrodnika.

Zasięg wody ze zraszacza jest różny w zależności od modelu - od 3 do 22 metrów.  Dodatkowo, zraszacze posiadają odmienną wydajność, podawaną w metrach kwadratowych na godzinę pracy oraz ciśnienie (oznaczane w atmosferach). Promień zraszania jest dopasowywany do danego terenu.

Nawadnianie zraszaczami przeznaczone jest do podlewania mniejszych partii ogrodu. Dzięki małym rozmiarom i dużej dowolności w doborze elementów, dają one większą kontrolę nad nawadnianymi roślinami. W szczególności jest on przeznaczony do nawadniania rabat, skalniaków i pojedynczych skupisk roślin.

System jest niezwykle szybki i prosty w montażu – poradzi sobie z nim każdy ogrodnik.

Podstawę stanowią tu wymienne dysze i wkładki rozpryskowe oraz połączenia bagnetowe. System ten zapewnia dużą swobodę działania. Składają się na niego ustandaryzowane elementy, zawsze pasujące do siebie, przełączane i wymieniane w razie potrzeb.

Mikrozraszacze są doceniane z uwagi na wytwarzanie swoistej mgiełki. Prócz delikatnego nawadniania, tworzą one specyficzny mikroklimat, dodający uroku na danym terenie.

Mikrozraszacze są bardziej wymagające w eksploatacji. Woda dostarczana do nich musi być czysta. W przeciwnym razie niewielkie otwory zostaną zatkane i system nie będzie poprawnie działał. Często czyszczenie wody odbywać musi się za pomocą dodatkowych filtrów.

Nawadnianie liniami kroplującymi

System prowadzony jest z poziomem podłoża. Może nawet znajdować się ukryty poniżej np. warstwy kory. Ma na celu jedynie podlewanie systemu korzeniowego rośliny. Urządzenia kroplujące mają za zadanie dostarczanie wody małymi partiami, w określonych odstępach czasu. Dostarczana tak woda przepływa w glebie zarówno w poziomie jak i w pionie. Wykorzystywane zazwyczaj do podlewania żywopłotów, drzew, krzewów ozdobnych. Dysze kropelkowe mogą zostać umiejscowione w otoczeniu każdej rośliny z osobna.

Jest to oszczędny system, niepowodujący dużych strat wodnych. Ograniczone jest parowanie i marnotrawienie wody. Skąpe podlewanie podłoża przeciwdziała także spaleniu roślin w zbyt mocnym słońcu oraz chorobom powodowanym przez grzyby i bakterie.

Wadą jest podobnie jak w przypadku mikrozraszaczy – potrzeba zapewnienia czystej wody do podlewania. Musi zostać ona oczyszczona z mikroelementów, jak związki żelaza czy wapnia. Przed instalacją systemu należy przeprowadzić analizę składu wody i w ten sposób ocenić opłacalność. System wymaga niezbyt dużego ciśnienia (na poziomie 1 do 3 atmosfer). Jeśli siła działania wody jest wyższa, należy zastosować regulator.

System przybierać może różny kształt:

• nawadniania liniami kroplującymi - podłużne linie kroplujące podlewać mają większe partie zieleni. Elementem dozującym wodę jest różnej długości przewód polietylenowy, z zatopionym w środku kroplownikiem. Charakteryzują się one różną średnicą przewodu, rozstawem kroplowników, a także maksymalną ilością wydostającej się wody z kroplownika. Spotkać możemy dwa rodzaje sprzętu - z kompensacją ciśnienia lub bez.
• nawadniania kroplownikami indywidualnymi – składa się z osobnych kroplowników, umieszczonych w przewodzie nawadniającym. Służą one do szczegółowego nawadniania wybranych części ogrodu. Jeśli nawadniana roślina ma większe wymagania co do ilości otrzymywanej wody, możliwe jest zastosowanie kilku kroplowników obok siebie. Przeznaczony do drobiazgowego nawadniania drzew, krzewów i roślin ozdobnych, rosnących nieregularnie w ogrodzie. Dzięki zastosowaniu rozgałęźnika podlejemy kilka roślin z jednego kroplownika. Możliwe jest także łączenie obu systemów – liniowego i indywidualnego.

Jakie elementy łączące zraszacze są najlepsze?

Prócz samych zraszaczy, mikrozraszaczy, czy elementów kropelkowych potrzebne jest odpowiednie ich połączenie. Obecnie najczęściej spotkać możemy rury polietylenowe. Wybierane są z uwagi na niską wagę, dużą elastyczność, odporność temperaturową oraz przyjazność dla środowiska naturalnego.

Łączenie rur przeprowadzać można na trzy sposoby: zgrzewanie elektrooporowe, zgrzewanie czołowe oraz połączenia mechaniczne. W przypadku przydomowych ogródków stosowana jest jedynie opcja łączenia mechanicznego za pomocą złączek wciskanych lub skręcanych, wykonanych z tworzyw sztucznych. Łączenie za pomocą wciskania jest bardzo szybkie i proste – koniec rury wciskany jest w gniazdo z uszczelką, a następnie dokręcana jest nakrętka.

Jakie filtry do zraszaczy?

W przydomowych ogródkach woda pochodzi zazwyczaj z instalacji wodociągowych. Często nie jest ona wystarczająco czysta dla potrzeb systemu mikrozraszaczy i kropelkowego. Oczyszczenie ze związków chemicznych gwarantuje prosty filtr dyskowy, składający się z kilkudziesięciu dysków z nacięciami. Na dyskach tych osadzają się zanieczyszczenia, które należy przepłukiwać po spadku ciśnienia.
W przypadku wody pochodzącej z innych źródeł – np. ze studni, niezbędne będzie użycie zaawansowanego filtra żwirowego, który pozbawi wody większych zanieczyszczeń.

Ręczne czy automatyczne? Jakie sterowanie wybrać?

Sterowanie nawodnieniem może się odbywać ręcznie lub automatycznie. Ogrodnik sam w wybranych przez siebie porach odkręcać może źródło wody za pomocą zaworu kulowego. Automatyczny włącznik  oparty jest na zastosowaniu plastikowego elektromagnetycznego zaworu sterującego, który samoczynnie regulować będzie przepływ wody w sposób określony przez ogrodnika.