Jak wybrać najlepszy aparat cyfrowy?

Kupić kompakt czy lustrzankę? To pierwszy dylemat, przed którym stajemy, decydując się na zakup aparatu cyfrowego. Potem dopiero zastanawiamy się, na jakie konkretnie elementy zwrócić uwagę i jak dobrać akcesoria. W niniejszym poradniku podpowiemy czym powinniśmy się kierować.

Na początku musimy odpowiedzieć na pytanie, czy z fotografią mamy zamiar związać się na dłużej, bawiąc się nią i zgłębiając tajniki tego rzemiosła, czy też wystarczy nam po prostu zwykłe „pstrykanie” fotek na wakacyjnych wyjazdach, imprezach i spotkaniach.

Jeżeli wybierzemy opcję numer dwa, to idealnym dla nas wyjściem będzie zakup małego i poręcznego kompaktu, który z łatwością włożymy do kieszeni, zwykłego plecaka, czy torebki. Nie będziemy musieli również męczyć się z dobieraniem właściwych parametrów, gdyż wszystkim zajmie się automat. Dobrej jakości zdjęcia wykonamy więc stosunkowo szybko, po prostu włączając aparat i naciskając spust migawki.

Jednak gdy czujemy, że fotografia zaczyna nas wciągać, a zwykły kompakt to za mało, by rozwinąć skrzydła – warto pomyśleć o zakupie lustrzanki cyfrowej (na początek – amatorskiej, do nauki), której główną zaletą jest szybkość oraz możliwość zabawy głębią ostrości.

Przyjrzyjmy się zatem, czym dokładnie różnią się te dwa typy aparatów:

Aparat kompaktowy - wersja ekonomiczna

• mały, lekki, zgrabny, zmieści się w kieszeni;
• potrzebne jest etui;
• brak wymiennej optyki (choć wbudowany obiektyw jest zwykle dobrej klasy);
• mała szybkość pracy, nieduża precyzja;
• duża głębia ostrości;
• stosunkowo niewielki koszt;
• małe ryzyko zabrudzenia matrycy (ponieważ nie zmieniamy obiektywów);
• uchylny i obrotowy ekran LCD;
• automatycznie dobierane parametry zdjęcia;

Lustrzanka

• duży rozmiar i ciężar;
• potrzebna jest osobna torba lub plecak fotograficzny, który zmieści również obiektyw(y) i akcesoria;
• wymienna optyka;
• lustro i matówka – precyzyjnie odzwierciedlające obraz na matrycy;
• duża szybkość pracy i precyzja;
• w porównaniu z kompaktem – koszty wyższe, dodatkowo nieuchronne koszt rozbudowy aparatu o następne obiektywy;
• możliwość sterowania głębią ostrości;
• kadrowanie za pomocą precyzyjnego celownika optycznego (wizjera) – mimo, że większość lustrzanek posiada sporej wielkości ekrany LCD z podglądem LiveView;
• możliwość manualnego dobrania wszystkich parametrów zdjęcia.

Jeżeli już zdecydujemy, który typ aparatu bardziej nam odpowiada, warto również wiedzieć, na jakie elementy zwrócić uwagę, wybierając konkretny model.

Dostosuj rozmiar matrycy

Liczy się przede wszystkim jej wielkość, a nie ilość pikseli (czyli rozdzielczość), która powinna być dostosowana właśnie do rozmiarów matrycy. Upychanie ogromnej ilości pikseli na stosunkowo małej powierzchni może skutkować jedynie pogorszeniem jakości zdjęcia, które i tak nie będziemy powiększać do takich rozmiarów, by wszystkie piksele wykorzystać (np. 10 Mpix odpowiada mniej więcej formatowi A3!)

W kompaktach najczęściej wykorzystywanym typem matrycy jest CCD 1/2.5", gdzie średnica koła wpisującego się w ten prostokąt (o bokach 4:3) wynosi 7,2 mm – wystarczy nam więc 6, góra 8 Mpix.

Lustrzanki natomiast wykorzystują matryce APS-C lub DX o proporcji boków 3:2 i przekątnej odpowiednio 27,1 i 27,5 mm – tutaj więc w zupełności wystarczy nam 10 Mpix (większy format przyda się podczas obróbki zdjęcia). Większa rozdzielczość (np. 14 Mpix) sprawdzi się natomiast dla matrycy pełno-klatkowej, odpowiadająca rozmiarem klatce filmu małoobrazkowego 35mm.

Wybierz ergonomiczny model aparatu

Zarówno kompakty, jak i lustrzanki, muszą dobrze leżeć w dłoni i mieć wygodnie rozłożone przyciski i pokrętła. O ile w kompaktach typu „slim” (czyli w tych wąskich i najbardziej poręcznych, ale za to z bardzo ograniczoną ilością funkcji) ma to małe znaczenie, bo aparat wyciągamy z kieszeni tylko po to, żeby szybko zrobić zdjęcie, o tyle w większych cyfrówkach i lustrzankach ma to bardzo duże znaczenie.

Przyciski menu i wszelkie pokrętła powinny być na tyle intuicyjnie rozmieszczone, by np. patrząc przez wizjer, można było spokojnie ustawiać wszelkie parametry. Uchwyty natomiast powinny być wystarczająco duże i wykonane z materiałów, które zapobiegać będą łatwemu wyślizgnięciu się korpusu z dłoni. Warto więc przed zakupem wziąć do ręki aparat i zrobić nim parę zdjęć, sprawdzając, czy komfortowo nam się z nim pracuje.

Sprawdź zoom/ogniskową w aparacie

W przypadku lustrzanek zagadnienie doboru obiektywu opisaliśmy szczegółowo w odrębnym artykule.  W przypadku kompaktów – krotność ogniskowej najczęściej określamy mianem zooma. Powszechnie wyrażana opinia, że im większy zoom, tym lepiej, jest błędna.

Prawdziwe jest bowiem twierdzenie, że im większy zoom, tym większe zniekształcenia obrazu na największych przybliżeniach. Tak więc 24-krotny zoom może okazać się znacznie gorszy od zoomu 8-krotnego. Musimy więc wybrać, czy bardziej zależy nam na dobrym zdjęciu, czy na fotografowaniu obiektów znajdujących się w znacznej odległości, nawet kosztem jakości obrazu. Zoom powinien być przede wszystkim optyczny, nie cyfrowy – gdyż cyfrowy jedynie wycina z większego zdjęcia mniejszy fragment i go powiększa, co skutkuje dużą ziarnistością i brakiem ostrości obrazu, czasem nawet do tego stopnia, że można policzyć poszczególne piksele.

Wybierz model ze stabilizacją obrazu

Przede wszystkim powinna być optyczna (IS), nie cyfrowa (DS). Jaka jest różnica? Na stabilizację optyczną składa się układ soczewek (ruchomych) kompensujących drgania aparatu, co sprawia, że obraz rzutowany jest na matrycę w jednym miejscu, nie powodując efektu "poruszenia". Natomiast stabilizacja cyfrowa polega na tym, że cały obraz przesuwany jest o jeden lub kilka pikseli – i o ile to rozwiązanie sprawdza się podczas kręcenia filmików video (ponieważ niweluje zbyt mocne "skakanie" obrazu), o tyle podczas fotografowania DS daje bardzo słabe efekty.

Szukaj szybkiego modelu aparatu

Szybkość aparatu warto rozważać w dwóch ważnych aspektach:

• Włączenie aparatu – trwa od ułamka sekundy w lustrzankach do nawet 3-4 sekund w kompaktach (ponieważ trzeba doliczyć jeszcze czas na wysunięcie obiektywu);

• Liczba klatek na sekundę – średnio w amatorskich kompaktach i lustrzankach są to 1-3 kl./s, choć ten parametr jest trudny do oszacowania, gdyż zależy od światła i jasności obiektywu (im jaśniej, tym krótszy czas naświetlania i tym szybciej pracuje autofocus), od szybkości samego AF oraz od prędkości zapisu zdjęć na karcie pamięci.

Ta ostatnia wartość nie ma znaczenia przy 1-3 klatkach na sekundę, jednak źle dobrana karta pamięci (o zbyt wolnym zapisie) w szybkiej lustrzance (np. 7 kl./s) może zdecydowanie spowolnić aparat, sprawiając, że nie wykorzystamy wszystkich jego możliwości. Wybierając więc kartę pamięci, musimy sprawdzić średnią wielkość zdjęć przez nas wykonywanych i szybkość aparatu (w kl./s) i jak pomnożymy te wartości, będziemy już wiedzieli, jaką prędkość zapisu powinna mieć karta, by bufor się nie zatykał. Obecnie najszybsze karty zapisują obraz z prędkością 30-40 MB/s.

Generalnie pod względem szybkości lustrzanki nie mają sobie równych, ponieważ zdjęcia można robić niemal równocześnie z naciśnięciem spustu migawki, co w kompaktach jest raczej rzadko spotykane, gdyż wtedy dopiero aparaty te zaczynają dobierać automatycznie wszystkie parametry.

Zwróć uwagę na jasność obiektywu

O tej wartości w kontekście lustrzanek piszemy w osobnym artykule, ponieważ nie dotyczy ona samego korpusu, a jedynie obiektywu. W przypadku aparatów kompaktowych powinniśmy sprawdzić, jaka minimalna wartość przysłony (wyrażona jako f/x, gdzie x to właśnie ta wartość) widnieje na układzie optycznym. Bardzo dobry kompakt ma jasność określoną na poziomie f/3.0 lub niższą – ale ich cena jest stosunkowo wysoka. Jest to jednak bardzo ważny parametr, gdyż wpływa na szybkość pracy autofocusa i tym samym całego aparatu (ponieważ wystarczą krótsze czasy naświetlania).

Zakres ISO - jaką wybrać?

Czyli czułość aparatu – ilość światła potrzebna do dostatecznego naświetlenia matrycy. Większa rozpiętość daje nam większe możliwości uchwycenia szczegółów na zdjęciu, gdy nie ma wystarczająco dobrego oświetlenia. Trzeba jednak pamiętać, że konsekwencją podwyższania tej wartości jest zwiększona ziarnistość obrazu – jednak można tutaj wybrać złoty środek, operując (ale tylko w lustrzance!) przysłoną i długością naświetlania. Standardowo zakres ISO powinien wynosić od 100 do 3200, czasem dochodzi do 6400, a nawet do 12800!

Szczelność aparatu - czy ma znaczenie?

Ważna jest przede wszystkim w aparatach z wymienną optyką – z racji mikroszczelin, jakie powstają między korpusem a obiektywem aparatu, przez które matryca narażona jest na zabrudzenia. Niejednokrotnie ciężko je usunąć bez udziału profesjonalnego serwisu – trzeba bardzo uważać, aby nie zarysować delikatnej powierzchni. Warto więc zapytać innych użytkowników danego modelu, jak oceniają szczelność swojego sprzętu, ponieważ takiej informacji niestety nie otrzymamy od producenta.

Możliwość rozbudowy aparatu

Również ma znaczenie tylko w lustrzankach i hybrydach (z wymienną optyką, oferujących większe możliwości samodzielnego ustawiania parametrów aparatu, jednak nie posiadających lustra). Trzeba zwrócić uwagę na producenta danego aparatu, ponieważ musimy mieć świadomość, że różne firmy produkujące obiektywy, projektują różne mocowania – niekoniecznie pasujące do naszej lustrzanki (choć wyjściem może być użycie przejściówki). Dlatego warto zorientować się wcześniej, jakie będziemy mieć możliwości rozbudowy sprzętu.

RAW do obróbki zdjęć

Jeżeli chcemy obrabiać nasze zdjęcia w programie graficznym – warto zadbać o to, by aparat oferował opcję zapisu obrazów w formacie RAW, który pozwala na obróbkę fotografii bez uszczerbku na jakości.

Video HD - do kamerowania

Do niedawna kręcenie filmików było głównie domeną kompaktów, teraz w tę opcję wyposażone są również niektóre lustrzanki. Jeżeli więc chcemy kręcić filmy dobrej jakości, koniecznie trzeba się rozejrzeć za aparatem filmującym w rozdzielczości HD (High Definition).

Wi-Fi i Bluetooth do przesyłania fotek

Pozwalają na bezprzewodowy transfer plików do komputera lub drukarki. Wi-Fi dodatkowo umożliwia przesyłanie zdjęć do komputera od razu po ich zrobieniu. Jeżeli więc cenimy sobie wygodę – możemy zainwestować w te funkcje, by nie musieć korzystać z kabla USB.

GPS do określania lokalizacji

Przyda się, jeżeli interesuje nas geolokalizacja i chcemy wiedzieć, gdzie dokładnie było dane zdjęcie zrobione. Możemy ukryć naszą lokalizację we właściwościach pliku lub automatycznie zapisywać ją na obrazie.

Jakie akcesoria wybrać do aparatu?

Gdy już kupimy konkretny aparat, warto zaopatrzyć się w odpowiednie dla niego akcesoria: wodoodporne etui, torbę lub plecak z osłoną przeciwdeszczową, statyw, zestaw do czyszczenia optyki oraz grip (do lustrzanki) – czyli dodatkowy uchwyt, dzięki któremu aparat lepiej trzyma się w pionie, często posiadający również spust migawki, najpotrzebniejsze przyciski i zbiorniczek na dodatkowy akumulator. Oprócz tego, bardziej zaawansowanym fotografom przyda się zewnętrzna lampa błyskowa, a tym, którzy chcą uwiecznić podwodny świat lub robią zdjęcia w bardzo mokrych i wilgotnych miejscach – wodoodporna obudowa.

Wiemy już, czym charakteryzują się lustrzanki, a czym aparaty kompaktowe i na co zwrócić uwagę przy ich kupnie. Jeżeli jednak w dalszym ciągu szukamy złotego środka, zawsze wybrać możemy pół-manualną hybrydę z wymienną optyką, oczywiście, zwracając uwagę na wyżej wymienione elementy. Życzymy udanych zakupów.