Pamiętnik Pedagoga Antoni Zięba
- Kielce, świętokrzyskie
- 20 Wrz 15:29
- Nr ogłoszenia: 68940075
- Dostępność: dostępne
1 / 1
Obserwuj
- Oferta od osoby prywatnej
- Stan używane
- Rok wydania 1988
- Tematyka literaturoznawstwo
Wprowadzenie
Wspomnienia zawarte w Pamiętniku pedagoga dotyczą tylko jednego okresu życia Autora i obejmują lata poświęcone organizacji i rozwojowi szkolnictwa polskiego po II wojnie światowej we Wrocławiu. Powojenne osiągnięcia Antoniego Zięby korzeniami swymi sięgają daleko w przeszłość i, jak sam Autor pisze, bez doświadczeń z przeszłości nie mógłby się podjąć nowych zadań i realizować je z sukcesem w warunkach kształtowanych przez nowe miejsce i czas.
Urodzony w rodzinie chłopskiej w Gołonogu koło Dąbrowy Górniczej w ostatniej dekadzie XIX w., wychowywał się w atmosferze Zagłębia Dąbrowskiego, blisko rozwijających się ośrodków przemysłowych, w których ton nadawała tworząca się wielkoprzemysłowa klasa robotnicza, co nie pozostawało bez wpływu na kształtowanie się świadomości miejscowego społeczeństwa w mieście i na wsi, a w szczególności młodzieży. Wpływ ten przejawił się wyraziście podczas ruchów rewolucyjnych lat 1905—1906, w których walkę polskiego proletariatu z uciskiem caratu poparły wystąpienia chłopów z przyległych powiatów. W walce tej nie zabrakło też młodzieży polskiej, która w obronie polskiej szkoły wzięła gremialny udział w powszechnym strajku szkolnym na terenie całego zaboru rosyjskiego, trwającym ponad dwa miesiące.
Wypadki powyższe zastały Autora Pamiętnika pedagoga na ławie szkoły początkowej w Gołonogu. Po jej ukończeniu, ze względu na stan zdrowia rodzice postanowili przygotować go do zawodu nauczyciela. Po pomyślnie złożonym egzaminie wstępnym w 1911 r., chłopiec rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim w Jędrzejowie.
Czym były ówczesne seminaria nauczycielskie?
Upadek powstania styczniowego 1863 r. przyniósł zaostrzenie carskiej polityki oświatowej, mającej na celu likwidację polskiej szkoły i wzmożenie procesów rusyfikacyjnych w zaborze rosyjskim. Cel ten przyświecał rosyjskim władzom szkolnym. Założono sieć trzyletnich seminariów nauczycielskich, w których, jak się spodziewano, młodzież polska, rekrutująca się przeważnie z uboższych warstw społecznych, poddana kilkuletnim naciskom i wpływom wychowawczym, stanie się powolnym narzędziem realizującym w szkołach elementarnych program rusyfikacji ziem polskich.
Szczególne nasilenie tej polityki przypadło na końcowe dekady XIX w., gdy kierownictwo Warszawskiego Okręgu Szkolnego objął Aleksander Apuchtin, zaciekły i bezkompromisowy wykonawca powyższego programu. Działalność jego zaznaczyła się wprowadzeniem do szkoły rygoru policyjnego, rugami języka polskiego jako wykładowego i narzuceniem podręczników zniekształcających i pomniejszających przeszłość narodu polskiego i jego dorobek kulturalny. Wprawdzie po rewolucji 1905 r. i po strajku szkolnym nastąpiło pewne złagodzenie kursu, lecz miało ono charakter przejściowy i po kilku latach powrócono ponownie do polityki Apuchtinowskiego okresu. Ze strony społeczeństwa polskiego nastąpił naturalny odruch samoobrony. Młodzież zaczęła tworzyć w szkołach organizacje samokształceniowe, wychowujące w duchu patriotyzmu. Sprawowały one faktyczny rząd dusz.
Autor Pamiętnika pedagoga, usunięty ze szkoły w trzecim roku nauki za tajną działalność niepodległościową, zdawał końcowe egzaminy jako eksternista; dyplom ukończenia seminarium otrzymał w dniu wybuchu I wojny światowej.
Po wojnie, w niepodległym Państwie Polskim, i po ukończeniu studiów w Państwowym Instytucie Nauczycielskim w Warszawie, Autor otrzymuje pierwsze samodzielne zadanie zorganizowania od podstaw seminarium nauczycielskiego w Dąbrowie Górniczej. Nominacja ta zadecydowała o jego pedagogicznej przyszłości. Stanął on przed nie lada zadaniem. Młody dyrektor musiał walczyć z brakiem środków finansowych i materiałów, z brakiem programów i nauczycieli oraz z brakiem własnego doświadczenia. Nie brakowało tylko zapału do pracy. Z pomocą przyszło ambitne miasto kierowane przez ówczesny socjalistyczny zarząd, z prezydentem Zygmuntem Cieślakiem. Pomagało społeczeństwo i rodzice uczniów którzy docenili znaczenie nauki i oświaty dla swoich dzieci A przecież było to środowisko robotnicze i chłopskie, nie dysponujące raczej większymi możliwościami materialnymi.
W szkole tej dyrektor Zięba spędził 11 pracowitych lat, gromadząc obserwacje i doświadczenia, ucząc i wychowując młodzież na dobrych pedagogów, ofiarnych obywateli, czemu wychowankowie seminarium dali świadectwo w latach drugiej Rzeczypospolitej podczas okupacji i po II wojnie światowej. Był to zarazem najważniejszy okres w pracy pedagogicznej Autora wspomnień. Pisał o nim:
choć w wiele lat później, po zakończeniu drugiej wojny światowej wypadło mi znowu organizować nowe szkołę, tym razem w odzyskanym prastarym Wrocławiu, i już nie zakład kształcenia nauczycieli a liceum ogólnokształcące, którym kierowałem prawie dwa razy dłużej niż seminarium nauczycielskim w Dąbrowie Górniczej, to jednak w tej mojej wrocławskiej szkole w ogromnej mierze korzystałem z doświadczeń poczynionych przed laty we wspomnianym seminarium. Mogę śmiało powiedzieć, że bez moich doświadczeń i osiągnięć dąbrowskich nie byłoby moich osiągnięć pedagogicznych wrocławskich. Bez seminarium w Dąbrowie Górniczej nie byłoby III Liceum Ogólno- kształcącego — takiego, jakim było. Dlatego też obie te zorganizowane i przeze mnie — łącznie przez trzydzieści lat — kierowane szkoły, mimo iż o odmiennym charakterze i mimo że dzieliła je duża przestrzeń czasu i miejsca, należy traktować łącznie. (Maszynopis, Biblioteka Ossolineum, s. 123.)
Na zdobytych doświadczeniach Autor nie poprzestawał. Stale poszukiwał nowych dróg i metod pracy wychowawczej, stale podbudowywał swe osiągnięcia nową wiedzą czerpaną z lektury prac drukowanych w kraju i za granicą. Ta pogoń za wciąż aktualizowaną wiedzą zaprowadziła go w 1931 r. do Szwajcarii na studia psy-chologiczno-pedagogiczne w Instytucie J. J, Rousseau Uniwersytetu w Genewie. Któż nie marzył w owych latach o wyjeździe do tego Instytutu, był on Mekką dla wszystkich pragnących pogłębienia swej wiedzy pedagogicznej i przyswojenia sobie nowych teorii i eksperymentów wychowawczych, przedstawianych przez takie sławy światowe, jak Pierr Bovet, pedagog szwajcarski, jeden z pionierów pedagogiki eksperymentalnej i twórców koncepcji szkoły aktywnej, współzałożyciel i dyrektor Instytutu J. J. Rousseau oraz Biura Międzynarodowego Wychowania; Edward Claparede, lekarz, pedagog i psycholog, współtwórca psychologii wychowania i główny przedstawiciel wychowania funkcjonalnego, jeden z twórców pedologii; Jean Piaget, szwajcarski filozof, psycholog i pedagog w zakresie psy- chologii rozwojowej i współpracownik Claparedea, i inni.
Wykłady profesorów Instytutu potwierdzały wiele spostrzeżeń Zięby, do których dochodził on własną praktyką. Szczególną uwagę przywiązywał do poglądów Claparede'a o nauczaniu przez zainte- resowanie, oraz do wykładów Boveta o samorządności uczniowskiej. Pobyt w Szwajcarii zakończył się dyplomem z pedagogiki.
Spis:
Wprowadzenie (Władysław Brodzki)
Trudny rok pierwszy
Lata rozkwitu
Lata kryzysu
Lata naprawy
Długie lata pomyślnego rozwoju
Mój ostatni rok w szkole
U siebie w domu
Skontaktuj się
blok12
Liczba odsłon: 250
Zgłoś nadużycie
49 zł
