-
Oferta od
firmy
-
Stan
nowe
-
Tematyka
sztuka, kultura i etnologia
Kultura muzyczna Jakutów w pracach Polaków – zesłańców syberyjskich XIX i początku XX wieku
Karolina Kondracka
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
Warszawa 2021
ISBN: 978-83-66519-32-9
liczba stron: 373
oprawa miękka
.
Opis wydawcy
.
Książka powstała w wyniku wieloletnich badań prowadzonych w Polsce i w Rosji. Publikacja jest odpowiedzią na potrzebę całościowego opracowania zagadnienia muzyki jakuckiej w relacjach Polaków oraz analizą krytyczną zapisków w świetle XX-wiecznych i późniejszych badań.
Wybór Jakucji jako obszaru badań nie był przypadkowy. To właśnie tam cesarstwo rosyjskie w XIX wieku wysyłało ogromną liczbę Polaków. Tam też znaleźli się: Wacław Sieroszewski – zbieracz informacji o życiu i obyczajach Jakutów; Edward Piekarski – badacz języka, bajek, pieśni i legend; Mikołaj Witaszewski, Bazyli Troszczański, Sergiusz Jastrzębski – zbieracze wierzeń i obyczajów. Wkład wymienionych Polaków w poznanie i opisanie miejscowej kultury jest niezaprzeczalny. W pozostawionych przez nich materiałach można znaleźć dane o stanie i funkcji tradycyjnej muzyki jakuckiej w dobie szybko postępującej rusyfikacji ludności. Ponadto opisy instrumentów muzycznych oraz bardzo rzadkie przykłady nutowe.
Analiza zgromadzonych materiałów pozwoliła jednoznacznie stwierdzić, że polscy zesłańcy byli wnikliwymi obserwatorami prowadzącymi niejednokrotnie pionierskie studia nad ludem Sacha. Brali udział w ekspedycjach naukowych, współpracowali z Rosyjskim Towarzystwem Geograficznym oraz Rosyjską Akademią Nauk. W chwili zesłania byli w większości studentami uniwersytetów, którzy za działalność rewolucyjną, wyrokiem sądu, trafili na Syberię. Tam, przede wszystkim ze względów praktycznych, uczyli się języka jakuckiego. Poznawali życie ludu, obyczaje i kulturę. Z czasem względy praktyczne przerodziły się u nich w poważne i długoletnie badania, które zaowocowały publikacjami.
Obiektywna wartość badań zesłańców jest niepodważalna. Ich prace mają olbrzymie znaczenie dla muzykologów, etnografów i językoznawców. Materiały te są na tyle ważne, że w żadnym wypadku nie można rozważać rozwoju i przemian w kulturze Jakutów XX wieku i okresu późniejszego bez nawiązania do osiągnięć dziewiętnastowiecznych zesłańców polskich.
.
Spis treści
.
WPROWADZENIE
SYBERIA W XIX I POCZĄTKACH XX WIEKU
Informacje ogólne
Rys historyczno-geograficzny
Ludność
Przemysł, oświata i nauka
Historia zesłań
Kategorie i charakterystyka
Etapami, czyli podróż na Syberię
Zesłania do Jakucji
POLSCY ZESŁAŃCY NA SYBERII. KULTURA, SZTUKA I BADANIA WŚRÓD JAKUTÓW
Działalność zesłańców świeckich
Edward Piekarski
Wacław Sieroszewski
Bazyli Troszczański
Sergiusz Jastrzębski
Mikołaj Witaszewski
Adam Szymański
Jan Strożecki
Feliks Kon
Działalność duchowieństwa
JAKUCI W RELACJACH POLSKICH ZESŁAŃCÓW
Ludność i życie codzienne
Pochodzenie i cechy fizyczne
Domostwa
Pożywienie
Ubiór
Materiały i narzędzia codziennego użytku
Ród i rodzina
Małżeństwo i dzieci
Wierzenia i obrzędy szamańskie
Bazyli Troszczański: szamani — definicje i rodzaje
Wacław Sieroszewski: duch-opiekun szamana, dziedziczenie, ceremonie
Mikołaj Witaszewski: znaczenie szamana, opis seansów
Jan Strożecki: dokumentacja — fotografia i fonograf
Feliks Kon: hipnoza i stany nerwicowe
Symbolika kostiumu
Zycie pośmiertne
Ysyah — jakuckie święto wiosny
Pieśni i muzyka instrumentalna
Zarys historii badań nad twórczością ustną Jakutów
Twórczość wokalna
Style w muzyce Sacha
Olonho
Pieśni
Twórczość instrumentalna
Bęben
Homus
Pozostałe instrumenty muzyczne
.
SUMMARY
.
ANEKSY
Aneks 1. Syberia w zapiskach Józefa Kobyłeckiego i Ferdynanda M. Władysława Czaplickiego
Aneks 2. Podział skazańców i opis podróży w relacji Ferdynanda M. Władysława Czaplickiego
Aneks 3. Wykaz prac Edwarda Piekarskiego
Aneks 4. Wybór prac Mikołaja Witaszewskiego
Aneks 5. Wybór prac polskich księży-zesłańców
Aneks 6. Mikołaj Witaszewski — relacja z ceremonii szamańskiej. Zapis z 8/9 lutego 1890 roku
Aneks 7. Mikołaj Witaszewski — relacja z ceremonii szamańskiej. Zapis z 7/8 lutego 1890 roku
Aneks 8. Edward Piekarski, Viktor N. Vasil'ev - opis bębna
Aneks 9. Edward Piekarski — spektakl olonho w trzech aktach
Aneks 10. Klasyfikacja pieśni jakuckiej u Wacława Sieroszewskiego i Mikołaja Witaszewskiego
Aneks 11. Klasyfikacja pieśni jakuckiej według Marka N. Žirkova
Aneks 12. Klasyfikacja pieśni jakuckiej według Ĕduarda E. Alekseeva
Aneks 13. Mikołaj Witaszewski — pieśni
Aneks 14. Sergiusz Jastrzębski — pieśń z obrzędu Brbtuartie eepeercu eenito ypoitut4a
Aneks 15. Sergiusz Jastrzębski — cztery pieśni
.
SPIS ILUSTRACJI
SPIS TABEL