-
Oferta od
firmy
-
Stan
nowe
-
Tematyka
filozofia, historia filozofii
Humanizm performatywny. Polemika z filozofią w praktyce literackiej Witolda Gombrowicza
Alfred Gall
TAiWPN UNIVERSITAS
Kraków 2011
ISBN: 978- 83-242-1257-6
liczba stron: 504
oprawa miękka
.
Spis treści
.
Słowo od autora
1. Wprowadzenie
2. Filozofia jako obsesja: Witold Gombrowicz (1904–1969)
2.1. Introitus – Gombrowicz jako przedstawiciel oświeconego sarmatyzmu 13
2.1.1. Gombrowicz i filozofia: między fascynacją i sceptycyzmem 13
2.2. Lektury filozoficzne: poszukiwanie śladów 18
2.3. Gombrowiczowska interpretacja nowoczesnej filozofii: „wielka redukcja” 26
2.3.1. Pierwsza redukcja: wątpienie w pewność istnienia świata – Kartezjusz i Kant 27
2.3.2. Redukcja u Schopenhauera: bezsilność rozumu w wirze woli 30
2.3.3. Rzeczywistość jako stawanie się: dialektyka Hegla 32
2.3.4. Niedocieczona indywidualność: Kierkegaardowski głos za jednostką 33
2.3.5. Redukcja jako bunt przeciwko filozofii systemowej: egzystencjalizm 35
2.3.6. Redukcja fenomenologiczna 36
2.3.7. Egzystencjalizm jako filozofia subiektywności 37
2.3.8. Jestestwo jako samostwarzanie siebie: uwagi do Heideggerowskiego Sein und Zeit 42
2.3.9. Redukcja socjologiczna: marksizm 47
2.3.10. Redukcja fizjologiczna: Friedrich Nietzsche 49
2.3.11. Podsumowanie: kontury „wielkiej redukcji” 51
2.4. Egzystencjalizm jako główny punkt ciężkości 53
3. Literatura – filozofia: kontury pola napięć
3.1. Literatura i filozofia: konstelacje kulturowe 56
3.2. Prakseologia Deleuze’a i Guattariego skontrastowana z tekstualizmem Derridy 64
3.3. Od cytatu do simulakrum: krytyka badań nad Gombrowiczem 71
3.4. Praktyka symulacji: aplikacja filozofii w simulakrum literackim 74
3.5. Performacja repetycyjna: tekst literacki jako simulakrum 80
3.6. Literacka praktyka tworzenia sieci: tekst literacki jako kłącze 84
4 . Konfrontacja z „nieludzkim” – humanizm literatury
4.1. „Nieludzkie”: ból, negatywność i derealizacja 90
4.2. Humanizm performatywny – pragmatyka literatury 108
4.2.1. Doświadczenie negatywności – „pozaludzkie” i rzeczywistość 108
4.2.2. Negatywność literacka jako depragmatyzacja pozytywności filozoficznej 109
4.2.3. Humanizm literacki: operowanie „pozaludzkim” 114
5. Ślub: poza „albo – albo”
5.1. Założenia gatunkowe: dramat postdramatyczny 118
5.2. Świadomość uprzestrzenniona – zatrzymane samozapośredniczanie siebie 129
5.3. Przekształcenie mesjanizmu romantycznego w dialektykę egzystencjalną 132
5.3.1. Poetyka snu i jej wymiary 132
5.3.2. Sen jako medium wglądu w proces historyczny 134
5.3.3. Teleologia formy: szczeble emanacji ducha 138
5.3.4. „Bóg jest martwy”: od „Kościoła Boga” do „Kościoła ludzkiego” 145
5.3.5. Dialektyka czynu 153
5.3.6. Zniżony mesjanizm – wyzwolona egzystencja 162
5.4. Powtórzenie i rozpacz: dialektyka egzystencji u Kierkegaarda 165
5.4.1. Dialektyka egzystencji – formy obcowania z historią 166
5.4.1.1. Możliwości egzystencji: esteta 167
5.4.1.2. Możliwości egzystencji: „bycie sobą” i egzystencja etyczna 169
5.4.1.3. Egzystencja w historii: między powtórzeniem a rozpaczą 173
5.4.1.4. Zniżona egzystencja: zdepotencjalizowane „bycie sobą” w Ślubie Gombrowicza 179
5.4.2. Powojenna dramatyka: egzystencjalizm – dramat absurdu 183
5.4.2.1. Praca nad „byciem sobą” I: dywergencje w porównaniu z Les mouches Jeana Paula Sartre’a 183
5.4.2.2. Praca nad „byciem sobą” II: dywergencje w porównaniu z teatrem „absurdu” 189
5.4.2.3. Wynik 192
5.5. Podsumowanie 193
6. Pornografia: narracyjna symulacja nowej rzeczywistości antropologicznej
6.1. Wprowadzenie 198
6.2. Punkt wyjścia: recepcja powieści – konteksty historii literatury 199
6.2.1. Recepcja 199
6.2.2. Kontekst historii literatury I: doświadczenie wojny 200
6.2.3. Kontekst historii literatury II: dwór wiejski jako chronotopos 204
6.2.4. Kontekst historii literatury III: Pornografia jako powieść nietzscheańska 208
6.3. „Bóg jest martwy” – filozofia Nietzschego w Pornografii 209
6.3.1. Powieść jako simulakrum: powtórzenie filozofii 209
6.3.2. „Śmierć Boga”: desakralizacja i dotarcie do rzeczywistości 211
6.3.3. Nietzscheańska formuła „Bóg umarł” i doświadczenie woli mocy 216
6.3.4. Zwrot perspektywy interpretatorskiej: od „Boga” ku „młodemu człowiekowi” 221
6.3.5. Desakralizacja w kręgu nowoczesnej literatury: Thomas Mann i James Joyce 225
6.3.6. Interpretatoryka w duecie: Nietzscheańskie stwarzanie świata w Pornografii 230
6.3.7. Uspołeczniona wola mocy: postludzki świat w Pornografii 242
6.3.8. Zanikowe formy „ludzkiego”: „dzieciństwo” i „młodość” 252
6.3.9. Przeciwstawienie dwu powieści nietzscheańskich: Doktor Faustus i Pornografia 268
6.4. Zakończenie: Pornografia jako medium nowego humanizmu 276
7. Kosmos: rozstanie z ontologią
7.1. Kosmos: powstanie – treść; struktura rozdziału 279
7.2. Heideggerowskie Sein und Zeit w maszynerii Kosmosu 282
7.2.1. Afiliacje filozoficzne: Sein und Zeit Martina Heideggera 282
7.2.2. Kosmos: kłopotliwe doświadczenie świata – rzeczywistość rozproszona 284
7.2.3. Budowa świata w Sein und Zeit: światowość i znaczeniowość 291
7.2.4. „Odświatowienie” w Sein und Zeit a derealizacja w Kosmosie 299
7.2.5. Derealizacja jako temporalny proces 308
7.2.6. Obcowanie ze znaczeniowością – samoutwierdzanie siebie w zderealizowanym świecie 310
7.2.6.1. Leon i technika samoograniczania siebie 310
7.2.6.2. Leon jako ucieleśnienie egzystencji estetycznej – echa Kierkegaarda 312
7.2.6.3. Granice samoutwierdzenia siebie 315
7.3. Zmienne konteksty: afiliacje literackie Kosmosu 317
7.3.1. Literackie odświatowienie: kontyngencja i absurd w La nausée Sartre’a 319
7.3.2. Enigmatyka przedmiotów: Les gommes Robbe-Grilleta 323
7.3.3. Dywergująca faktyczność: Gumy – Mdłości – Kosmos 328
7.3.4. Poza absurdem: Beckett – Gombrowicz – Camus 329
...