Archeolodzy polscy wobec nazizmu i stalinizmu
- 24 Lip 08:45
- Nr ogłoszenia: 69885942
- Dostępność: niedostępne

1 / 1
- Oferta od firmy
- Stan nowe
- Tematyka sztuka, kultura i etnologia
Archeolodzy polscy wobec nazizmu i stalinizmu
Paulina Florjanowicz
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Warszawa 2023
ISBN: 978-83-965839-2-5
liczba stron: 332
okładka twarda
.
Opis wydawcy
.
"Rozprawa jest pierwszą próbą tak wyczerpującego przedstawienia postaw wybranej grupy czołowych archeologów polskich z lat 1939–1956 wobec totalitaryzmu nazistowskiego i stalinowskiego. Jak zauważa autorka – Polska i jej obywatele doświadczyli grozy, zarówno nazizmu, jak i komunizmu. Ważna jest nie tylko rekonstrukcja dziejów badanej dyscypliny w tym okresie, ale i ujęcie komparatystyczne, prezentujące postrzeganie przez polskich archeologów ideologii rządzących zarówno w Berlinie, jak i w Moskwie.
.
Tom 25. serii wydawniczej „Muzeologia”, prezentującej interdyscyplinarne studia z zakresu muzeologii, rozumianej szeroko jako nauka o współczesnych muzeach, ich filozofii, etyce, misji, metodach działań, praktyce, zadaniach czy wykorzystywanych technologiach."
.
Spis treści
.
Wstęp
1. Stan badań i baza źródłowa
1.1. Stan badań
Wspomnienia
Biografie i artykuły wspomnieniowe
Archeologiczne publikacje naukowe i popularyzatorskie Historia archeologii, opracowania z zakresu teorii archeologii oraz jej związków z polityką
Kontekst polityczno-społeczny i ramy prawne
1.2. Podstawa źródłowa
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
Archiwa instytucjonalne
Życiorysy i ankiety personalne
Listy
Niepublikowane prace doktorskie
2. Archeologia a polityka w II Rzeczypospolitej
2.1. Prawo jako podstawa systemu ochrony zabytków w II Rzeczypospolitej
2.2. Ludzie: archeolodzy tworzący system badań prehistorycznych w II Rzeczypospolitej
Józef Kostrzewski: „prehistoryk patriota"
Włodzimierz Antoniewicz: piłsudczyk „nawrócony"
Roman Jakimowicz: piłsudczyk „dobry i uczciwy"
Konrad Jażdżewski: „eklektyk tendujący na prawo"
Leon Kozłowski: „zdecydowany i zażarty piłsudczyk"
Archeolodzy na lewicy: Stefan Krukowski i Ludwik Sawicki
2.3. Prehistoria w systemie oświatowym i akademickim II Rzeczypospolitej
2.4. Muzea - społeczne oddziaływanie archeologii
2.5. Archeologia wkracza na salony i pod strzechy: casus Biskupina
2.6. Archeolodzy polscy i niemieccy: od polemik naukowych po konflikt dyplomatyczny
2.7. Archeolodzy polscy wobec ideologii nazistowskiej w okresie przed wybuchem II wojny światowej
2.8. Archeolodzy polscy wobec komunizmu
2.9. Podsumowanie
3. Archeolodzy polscy pod okupacją niemiecką (1939-1945)
3.1. W obliczu nadchodzącej wojny: przygotowania (czy ich brak?)
3.2. Wojna obronna 1939 roku we wspomnieniach archeologów
3.3. Atak na Polskę z perspektywy niemieckiej archeologii
Ahnenerbe
Kommando Paulsen fur die Sichenstellung von Kulturhistorischen Denkmalern in Polen 96
3.4. Status prawny inwazji niemieckiej w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego
3.5. Archeologia polska pod okupacją niemiecką - tzw. Generalne Gubernatorstwo
Działalność archeologiczna w okupowanej Warszawie Institut fur Deutsche Ostarbeit w Krakowie
Zmierzch działalności Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie
Praca w konspiracji
W służbie Ojczyzny
3.6. Archeologia na terenach wcielonych do Rzeszy
3.7. Archeologia jako antidotum na rzeczywistość jeniecką: Kazimierz Michałowski i inni
3.8. Kommando Spielberg: misja archeologiczna w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Gusen
3.9. Złożone koleje losu Leona Kozłowskiego
3.10. Ewakuacja dóbr kultury z Warszawy: tzw. akcja pruszkowska 3.11. Bilans strat
3.12. Podsumowanie
4. Archeolodzy polscy pod okupacją sowiecką (1939-1941)
4.1. Status prawny okupacji sowieckiej i różnice w stosunku do okupacji niemieckiej
4.2. Archeologia sowiecka
4.3. Polskie ośrodki akademickie pod okupacją sowiecką
Wilno: okupacja sowiecka, litewska i znów sowiecka
Lwów
4.4. Rzeczywistość komunistyczna oglądana oczami archeologa: „obserwacja uczestnicząca" Leona Kozłowskiego
4.5. Archeolodzy polscy wśród ofiar zbrodni katyńskiej
4.6. Losy polskich archeologów na Kresach po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej w 1944 roku
4.7. Podsumowanie
5. Archeolodzy w pierwszych latach po wojnie. Czas rozliczeń, odbudowy i konfrontacji z komunizmem
5.1. Rewolucja bez rewolucjonistów: organizacja ochrony zabytków i muzeów w Polsce po zakończeniu działań wojennych
5.2. Państwowe Muzeum Archeologiczne jako pierwszy przykład interwencji władzy komunistycznej w obszar nauk prehistorycznych
5.3. Spotkanie archeologii z marksizmem: organizacja szkolnictwa wyższego od 1945 roku
5.4. Czas rozliczeń: oskarżenia o kolaborację z Niemcami
Sawicki oskarża Jażdżewskiego
Jażdżewski oskarża Antoniewicza
S.S. Równi i równiejsi: uprzywilejowani apologeci nowego systemu
Ludwik Sawicki: wielkie ambicje i brak kompetencji
Włodzimierz Hołubowicz: nieprzeciętny umysł z agenturalną (?) przeszłością
Kazimierz Majewski: ideowy marksista i nowa koncepcja historii kultury materialnej
5.6. Archeolodzy niepokorni: represje stalinowskie na uczelniach
Józef Kostrzewski: czas trudnych wyborów
Rajmund Gostkowski: wysoka cena za wierność poglądom
5.7. Po zachodniej stronie granicy: denazyfikacja archeologii w Niemczech (przyczynek do analizy porównawczej)
5.8. Podsumowanie
6. Archeologia w okresie dojrzałego stalinizmu i odwilży
6.1. „Ziemie Odzyskane": wyzwanie także dla archeologów
6.2. Nowy impuls do rozwoju archeologii: Kierownictwo Badań nad Początkami Państwa Polskiego
6.3. Nowa formuła organizacyjna: Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk
6.4. Fenomen archeologii śródziemnomorskiej w Polsce i rola Kazimierza Michałowskiego
6.5. Odwilż październikowa w archeologii
6.6. Podsumowanie
7. Wnioski i postulaty badawcze
.
Wykaz skrótów
Bibliografia
Polish Archaeologists in the Pace of Nazism and Communism (abstract)
Indeks osób
Spis rycin
77 zł